برای معرفی انواع سنگ های مورد استفاده در اجرای نما ساختمان باید بگوییم ،سنگ ها به سه دسته سنگ آذرین، سنگ رسوبی و سنگ دگرگون تقسیم می شوند که هر کدام دارای انواع مختلف و قابلیت های مخصوص به خود هستند. سنگ های مخصوص نماکاری شامل سنگ گرانیت، تراورتن، کوارتزیت، مرمر، سنگ آهک و ماسه سنگ می باشند. انتخاب سنگ نما باید بر اساس یکسری معیار انجام شود که ما توصیه میکنیم صاحبان ملک این بخش را برعهده مجری نما ساختمان خود قرار دهند تا طبق دانش و تجربیات خود بهترین گزینه را برای شما انتخاب کند.
در حالت کلی یک مجری نما برای اجرای سنگ نما به دو حالت کلی، تر و خشکه چینی این کار را انجام می دهند.
روش سنتی و متداول که در ایران به کار میرود روشتر یا دوغاب است. در این روش سنگ در سطح نما چیده شده و دوغاب پشت سنگ ریخته میشود. پس از خشک شدن ملات یا همان دوغاب، سنگ بهنما میچسبد. در این روش احتمال جدا شدن سنگ از نما وجود دارد و امکان تغییر و بازسازی و جابجایی سنگ پس از نصب وجود ندارد.
از این روش برای اولین بار جهت نصب سنگ در برجهای بلند در آمریکا استفاده گردید. این روش از دهه هفتاد در ایران اجرا شد و طی این سالها گسترش یافت. در این روش، ابتدا سطح نما شاسی کشی شده و با نصب گیره پین دار در پشت سنگ، سنگ بهصورت کشویی وارد شاسی میشود.
اسکوپ یا شیارزنی سنگ نقش مهمی در ماندگاری سنگ دارد. برخی سنگها که فاقد خلل و فرج و سوراخ بر روی خود هستند باید حتماً اسکوپ شوند تا دوام و ماندگاری بالایی داشته باشند سنگهایی مانند گرانیت و تراورتن اگر اسکوپ نشود نمیتواند ماندگار باشد و پس از مدتی جدا میشوند. درروش اسکوپ سنگ، شیارهایی در پشت سنگ توسط فرز ایجاد میشود و سپس با سیم آرماتوربندی گالوانیزه، این شیارها بسته میشود تا سطح تماس دوغاب با سنگ بیشتر شود و مانع از ریزش سنگ گردد.
سنگ به دو صورت تر (با ملات) و خشک (بدون ملات) در نمای ساختمان اجرا میگردد. روش اجرا خشک که با عنوان روش نصب مکانیکی نیز شناخته شده است، با استفاده از پیچ و مهره فلزی انجام میپذیرد. در این روش ملات و سیمان به کار برده نمیشود بلکه سنگ با استفاده از پیچ و مهره فلزی بر روی دیوار نمای ساختمان نصب میگردد. در روش نصب خشک مجری نما باید توجه داشته باشد سنگی را که برای نمای ساختمان مورد استفاده قرار می دهد، ضخیم باشد، چرا که در این روش، نیاز به سوراخ کردن سنگ است و چنانکه سنگ از ضخامت مناسبی برخوردار نباشد ترک خواهد خورد.
نصب نما به روش خشک،روشی کاملا مطمئن و رایج است. در این روش برخلاف روش تر(با ملات) فضایی خالی بین دیوار و سنگ نما وجود دارد که این فضای خالی در مواقع تغییرات آب و هوایی مانع ترک خوردن و شکستن سنگ نما میشود. در صورتی که در روش نصب سنگ نما با ملات فضای بین دیوار و سنگ کاملا با ملات پر میشود و سنگ به دیوار میچسبد و در صورت انقباض و انبساط سنگ، احتمال ترک خوردن و شکستن آن بسیار بالا میرود.
در روش اجرای نما سنگ بصورت خشک، فضای خالیای به میزان تقریبی ۳۰ تا ۴۵ میلی متر بین جدار خارجی دیوار و سنگ نما واقع میشود که منجر به وجود یک لایۀ هوایی بین دیوار و سنگ نما میشود و به عنوان عایق حرارتی عمل میکند. روش اجرای نما سنگ بصورت خشک، مجری نما را در ایجاد نمایی کامل و بی نقص و دارای زیبایی دلخواه در سریعترین زمان ممکن یاری می کند.مجریان نما با این روش شدیدا در زمان ساخت بنا صرفه جویی می کنند.
۱- نشست زمین و جابجایی ساختمان
۲- انبساط و انقباض حرارتی و برودتی
۳- لرزش و زلزله
۴- عدم چسبندگی مناسب به دیوارهای پیرامونی
۵-اجرای نمای سنگ به روش نادرست
برای اجرای بهتر سنگ در نما چه مواردی را باید رعایت کرد؟
۱- استفاده از “ماسه شسته” در دوغاب پشت سنگ.
۲- عدم استفاده از نخاله برای پر کردن فضای دوغاب پشت سنگ (پشت سنگ تماما باید با دوغاب سیمان پر شود.)
۳- خاک حاصل از برش سنگ در هنگام فرزکاری، از پشت سنگ کاملا شسته شود.
۴- در هوای سرد و شرایطی که امکان یخ زدن آب هست، عملیات سنگ کاری متوقف شود.
۵- از دوغاب با سیمان زیاد استفاده شود.
۶- به هیچ عنوان از سیمان خشک روی دوغاب برای بالا بردن سرعت کار استفاده نشود.
۷- تمام سنگ های گرانیت، مرمریت و “حتی” تراورتن اسکوپ شوند. در این خصوص تاکید می شود که سنگ های غیرپیوسته که به عنوان قاب دور پنجره و یا المانهای زیباسازی نما استفاده می شوند نیز باید به روش مناسب اسکوپ و مهار شوند.
۸- دوغاب سفت شده ماسه سیمان پشت سنگ به مدت ۲ الی ۳ روز آب پاشی شود (اصطلاحا عمل آوری شود).
۹- برجسته کاری ها (ستونها و سینه کفتری ها و …) حتما با رابیتس کاری و اسکوپ کار شوند.
۱۰- اگر از سنگ تراورتن توری دار استفاده می کنید تمام قطعات سنگ مانند سنگ گرانیت باید اسکوپ شود (توری پشت سنگها را با چسب می چسبانند و چسب از نفوذ دوغاب به درون سنگ ممانعت می کند و چسبندگی حاصل نمی شود).
۱۱- سیم اسکوپ به طور سراسری در طول یک سنگ اجرا نشود و یک سنگ بلند را در چند نقطه سیم اسکوپ جدا گانه بزنید (نکته: معمولا سنگ های بلند از وسطشان ول می کنند).
۱۲- برداشتن گونی های سیمان مچاله شده در انتها و لبه های کار و پر کردن فضای خالی بوجود آمده با ملات ماسه و سیمان.